Физиотерапия б?ліміні? ж?мысын ?йымдастыру

ЌАЗАЌСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ДЕНСАУЛЫЌ САЌТАУ МИНИСТРЛІГІ

ЌАРАЃАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА АКАДЕМИЯСЫ

¤теубаева Р.Д.
ФИЗИОТЕРАПИЯ
оќу-єдістемелік ќ±рал

м.ѓ.д., профессор Н.И.Шевелева, ЌММА физикалыќ реабилитацияныњ курсыныњ меңгерушісі,

м.ѓ.д., доцент М.Ѓ.Абдрахманова, ЌММА неврология, нейрохирургия кафедраныњ меңгерушісі,

м.ѓ.к. З.Р.Баймуханова, № 3 емхананың физиобµліммін меңгерушісі.

Ө 75 ¤теубаева Р. Д. Физиотерапия: Оќу-єдістемелік ќ±рал.

ББК 53.54 я7
Медициналыќ оќу мекемелерінніњ студенттеріне, интерн-дєрігерлерге, физиотерапевт-дєрігерлерге, медициналыќ ќызметкерлерге арналѓан

Қарағанды мемлекеттік медицина академиясының Әдістемелік Кеңесінің шешімімен бекітілді №10 хаттамасы 24.05.2007ж.

Қарағанды мемлекеттік медицина академиясының Ғылыми Кеңесінің шешімімен бекітілді №10 хаттамасы 31.05. 2007ж

Физиотерапия термині — гректің екі сөзінен пайда болды- табиѓат жєне терапия, сµзбе-сµз маѓнасында науќастарды табиѓи (физикалыќ) факторлармен емдеу. Осы ем ежелгі заманнан келе жатыр. Осы заманнан табиѓи физикалыќ факторлармен науќастарды емдеуге єр т‰рлі физикалыќ энергиясын ќолдануѓа м‰мкін болды, олардын аппараттары адамның ќолымен жасалды. Осы факторларды — жасанды деп аныќтайды. Физиотерапияны медицинаның аймаѓы деп санайды, себебі ол аѓзаѓа табиѓи жєне жасанды физикалыќ факторлардыњ єсерін зерттейді, оларды емдік жєне аурудыњ алдын алу ‰шін, сонымен ќатар медициналыќ реабилитацияда тєсілі ретінде ќолданады.

Физиотерапияның зерттеу заты — емдік физикалыќ факторлар. Энергияның т‰ріне жєне тасушының т‰ріне байланысты емдік физикалыќ факторларды екі топќа бµледі – жасанды (электро-, магнито-, жарыќ, механо-, гидро- жєне радиоемдік) жєне табиѓи (ауа райлы, бальнео- жєне ылаймен емдеу).

Электроемі: т±раќты тоқ, ауыспалы электр тоќ, импульсты тоќтар, кернеуі тµмен тоқтар, кернеуі жоѓары тоқтар, т±раќты жєне ауыспалы электромагниттік µрістер.

Жарыќпен емдеу: ультрак‰лгін сєулесі, инфраќызыл жєне кµрінетіњ сєулелер, лазеротерапия.

Ультрадыбыс терапия, рентгенотерпия, радиотерапия, аэрозольтерапия, электроаэрозоль терапиясы.

Табиѓи физикалыќ факторлардың емдік ќасиетін, олардың адам аѓзасына єсер ету сипаттамасын зерттейтін, санатория-курорттыќ емдеуге кµрсеткіштер мен ќарсы кµрсеткіштерін жєне єрт‰рлі ауруларда курорттыќ факторлардың єдістерін ќолдануды жетілдіретін ѓылыми пєннің аты курортология. Курортологияныњ бµліктері: бальнеология, бальнеотерапия мен бальнеотехника; ылаймен емдеу, медициналыќ климатология мен ауа райлы терапия. Табиѓи факторлардың емдік ќасиеттері ежелгі заманнан белгілі: минералды су шыѓу жерде ќарапайым сумен емдеу ќ±рлыстар мен бальнеологиялыќ курорттың жобасы болѓан. Ежелгі жазуларда Силоам купель туралы айтылѓан. Иерусалимдегі єулие µзенінде науќастарды емдеу ‰шін шомылдыратын. Гомер мен Аристотель жазбаларында минералды суларды емдік маќсатымен ќолданѓа-ны айтылѓан. Плутарх маѓл±матында Эскулаптың абыздары ќоймаларды жєне сарайларды єдемі жерде: тауларда, ормандарда ќ±ратын.

Єр т‰рлі физикалыќ факторлардың аѓзаѓа єсерін жєнеде басќа ѓылыми пєндер зерттейді (электромагнитобиология, фотобиология, гигиена жєне т.б.).

Ал физиотерапия физикалыќ факторларды науќастарды емдеу жєне ќалпына келтіру сипатын зерттейді.

Сондыќтан, табиѓи физикалыќ факторлардың емдік єсерін негізінде факторлардың жиынтыќ єсері, єр т‰рлі физикалыќ энергиялар (механикалыќ, жылулыќ, электро-магниттік жєне т.б.) жатыр.

Єр т‰рлі физикалыќ фактордың єсерінен пайда болѓан жєне дамылѓан жиынтыќ эффектілері олардыњ емдік єсерін, онын пайда болуы жєне дамуын ыќтималдылыѓы аныќталады:

• физикалыќ фактордың спецификалыќ сипатымен, оның негізінде энергияның уаќытта жєне кењістікте тарау ерекшіліктігімен;
• “нысана” — тіндердіњ физикалыќ (электрикалыќ, магниттік, механикалыќ, жылулык, физикалыќ, жєне т.б.) сипаттарымен осы фактордың энергияны сіњіргішімен;
• осы факторѓа аѓзаның жеке сезімділігі болумен, сенсорлыќ сезімніњ тµмен кемістігімен;
• адаптацияның функциональды резервімен жєне аѓзаның реактивтілігімен;
• физикалық факторлардын ағзаға әсері молекулярды дәрежеден басталумен. Тірі тіндерге сіңірген физикалық (электрикалық, механикалық, магниттік және т.б.) энергия қайта биологиялық реакцияѓа қ±рылады.

Физикалыќ емдеу єдістеріњ єсер ету негізінде нейрогуморальдыќ теория жатыр, оѓан кіреді:

1. Рефлекторлыќ реакциялар (афференттыќ сигнал- ќабылдау “орталыќ”- эфференттік сигнал).

Емдік физикалық факторлардын әсерінен тіндердін жағдайы өзгереді, соматикалық, висцеральдық және вегетативтік рефлекстерден рефлекторлық реакциялар пайда болады. Олар тіндердегі иондық бөлшектерді жылжытады және суперспинальды құрымдарға жоғарлайтын импульстік ағымнын активтілігіне модульдық әсер етеді.

1. Генерализвтік реакциялар, гуморально-гормональдық (нейрондармен, нейрогормондармен, эндокриндык бездермен гуморальдык агенттерді шығару).

Жүлыннын алдынғы мүйезінен шыққан импульстік ағымы жоғарғы бас миына тарайды және емдік физикалық факторлар тікелей қабық астынғы құрамдарға әсер етунен афферентік жолдар ішкі секрециялық бездерге әсері етеді, осы бәрі генерализивтік реакция пайда болуна себебті.

1. Жергілікті реакциялар мен метаболикалық процесстер (биохимиялық және биофизикалық процестер тіндерде, үлпаларда молекулярдық дәріжесінде өтеді).

Соматосенсорлық жүйенің афферентті импульстар жєне жергілікті тамырлық реттегіш факторлардын активтілігінен дененің қоршалу аймағында жергілікті реакциялар пайда болады. Онын құрылу механізімі өзіне сай энергиянын түрінен тәуелді болады.

Сондықтан, әр физикалық фактордын әсері жалпы ынғайлаы реакцияларға әкеледі (универсальдык, стандарттық, олар ағзанын жалпы реактивтілігін жоғартады және онын бейімделу функциональдық резервін үлкейтеді), яғни ағзаның спецификалық емес реакциялар, сонымен қатар спецификалық реакциялар пайда болады, олар тек қана белгілі физикалық факторға қасиетті. Тек қана олар негізгі болады, физикалық факторлардың спецификалық емес әсерін фонында жүріп, терапевтикалық эффектісі морфофункциональдық бұзылыстарын төмендеу немесе жоюмен көрнеді.

Сонымен, ағзаға емдік физикалық факторлардың әр түрлі және бірдей әсерін механизмі, науқастын ағзасын жалпы ынғайлы реакциясын ең мањызды компоненті боп көрінеді, ол аурудан бұзылған функциясын қалпына келтіруге жолдамалған.

І. ФИЗИОТЕРАПЕВТИКАЛЫЌ ПРОЦЕДУРАЛАРДЫ ¤ТКІЗУ ЌАУПСІЗДІК ТЕХНИКАСЫ

Медициналыќ ѓылымныњ жєне практикалыќ денсаулыќ саќтау мекемелердіњ осы заманында физиотерапевтикалыќ жєне санатория-курорттыќ мекемелердіњ дамуы кµрсетіледі жєне науќасты емдеуіне жања физикалыќ диагностика єдістерін енгізуден физиотерапевтикалыќ аппараттарѓа ќызмет ету сферасына кµп медициналыќ ќызметкерлер кіреді. Сондыќтан, медициналыќ ќызметкерлер физиотерапевтикалыќ. ќызметін ‰йымдастыру жєне физиобальнеотерапевтикалыќ процедураларды µткізу ќаупсіздік техникасын негізгі ережелерін, осы аппараттардын кµп уаќытќа ж±мыс істеу кепілін, процедураны сапалы µткізу жєне ќаупсіздікті саќтау негізін білу ќажет.

Физиотерапевтикалыќ бµлімін (кабинеттердін) ‰йымдастыру ќ±рлысы, пайдалануы, ќаупсіздік техникасы ережелерін регламеты Десаулыќ саќтау Министірлігімен бекітілген.

Физиотерапевтикалыќ бµліміњ ж±мысын жєне мейірбикеніњ ќызметіњ ±йымдастыру

Мекеменіњ басшысы бекіткен лауазым инструкция бойынша аныќалады. Медициналыќ бикесі міндетті т‰рде кабинетін тєртібін, санитарлыќ жаѓдайын, физиотерапевтикалыќ аппаратын ж±мысын, вентиляциясын, жарыѓын, жылуын сумен жабдыќтауды баќылау жасау керек. Процедураны µткізу ‰шін керекті дєрі-дєрмек заттарды жазып жєне алу керек. Аппараттарды жєне кабинеттіњ жабдыќтарын саќтауына жауап береді, керекті іс-ќ±жаттарды ж‰ргізу ќажет. Сонымен ќатар электрожеліске аппараттарды ќосады жєне ж±мыс уаќыты аяѓында рубильникті, аппараттарды, жарыќты сµндіру, суды жабу керек.

Науќастарды физиотерапевтикалыќ процедураны µткізу жєне кабинеттіњ ж±мыс тєртібімен тањыстыру, физикалыќ факторды єсерінен ќандай сезімдер пайда болады науќасќа айту керек, сонымен ќатар процедураны дєрігердін таѓайындауымен µткізу ќажет. Процедуранын уаќытында науќастын жаѓдайына баќылау жасайды жєне келесі процедураныњ µткізу уаќытын таѓайындайды. Б‰кіл к‰рделі жєне аныќ емес жаѓдайда дєрігерге ‰ндеу тастау керек.

Физиокабинеттіњ медбикесі келесі іс- ќ±жаттарды ж‰ргізу керек:

1. Алѓашќы жєне ќайтадан т‰скен науќастарѓа арналѓан журналы, онда ќайтадан т‰су к‰ні, науќастын аты жµні, жасы, ауру тарихыныњ номері, ќойѓан диагнозы, жіберген дєрігердін аты-жµні, науќас ќайдан келді жєне ќай физикалыќ фактор таѓайындаѓан пунктер болу керек.

2. Істеген ж±мысќа к‰нде есеп беру к‰нделігі. Онда: емдеудін т‰рі (электрофорез, УЖЖ жєне т.б.), процедураныњ саны жєне шартты процедура-лыќ бірлінгі аныќталады.

3. Аппараттарды есепке алу журналында тµлќ±жаттын номері, шыѓарѓан заводтын аты, шыѓару к‰ні, алу к‰ні белгіленеді.

4. Аппараттарѓа аѓымды жєне профилактикалыќ ремонт жасауын белгілеу журналы, онда графа бойынша белгілеу керек: к‰ні, аппаратын аты, зауодтын номері, байќаѓан кемістік, медбикесін ќолы, не істелінді, ќандай бµ-ліктер ауыстырылды, аппараттыњ жаѓдайы, эксплуатацияѓа руќсаты, ремонтты ж‰ргізген ќызметкердіњ ќолы, істеген ж±мысты растауын бµлім менгерушісі немесе дєрігер ќолымен бекітеді.

Физиотерапевтикалыќ бµлімі емдік мекеменін бірінші ќабатында ‰йым-дастырылады. Жерасты бµлмелерде лайды саќтау, котельня, компрессорды орналыстырады. Физиокабинеттерде ауа температурасы 18-20 о С, ылѓалдыѓы 70% болу керек, сонымен ќатар б‰кіл кабинетте келу-сорып алу вентиляция болу ќажет. Жермен байланысы бар трубалар, жылу радиаторлар, б‰кіл металды заттар ќорѓау торшамен жабады, олармен науќастыњ кездейсоќ жаѓдай болмау керек. Сондыќтан электрикалыќ арматурасы (щитоктар, розеткалар, жарыќ сµндіргіштер) тоќ µткізбейтін материалдан жасалынады, электрожарыќ аппараттарды тоќќа ќосу ‰шін кабинетте іске ќосу щиток болу керек, онда саќтандырѓыш, сµндіргіш, стационарды аппараттарды ќосќыш клеммалар бар : аќ клемма-жермен ќосу ‰шін, екіншісі- портативті аппаратты ќосу ‰шін белгіленген. Розетка мен аппараттыњ ара ќашыќтыѓы 2 м. артыќ болмау керек. Іске ќосу электрощитоќ кабинеттін магистральды щитогімен ќосылѓан, онда: жалпы ажыратќышы, вольтметір, саќтандырѓыштары бар. Кабинеттерде аппраттарды кабиналыќ ж‰йе т‰рінде орналастырады, кабинанын биіктігі 2 м, ені 1,6 м, ‰зындыѓы 2 м, аппараттан басќа онда аѓаш кушетка, орындыќ, киім ілгіш болу ќажет жєне едені аѓаш немесе линолиуммен ќапталѓан. Физиокабинетте мейірбикенін ж±мыс орнында стµл, онда тіркеу журналдар, процедуралыќ карталар, процедуралыќ саѓат болу керек.

Сумен жєне лаймен емдеу кабинеттеріњ бµлек блокка орналыстырады. Олар физиокабинеттермен байланысады. Осы сумен, лаймен емдеу кабинеттердін ауа температурасы + 25 о С, ылѓалдыѓы 75% артыќ болмау керек. Б‰кіл электросымдар, іске ќосу ќ±ралдарды оќшаулау тыѓыз бекітілу керек, дымќылданбау ‰шін. Ќысылѓан газды (ауа, кµмірќышќыл), азот баллондарды ќосымша бµлмеге ќояды, оларѓа т‰зу к‰н сєулесі єсер етпеу керек, жылу радиатордан 1м. ара ќашыќта, ашыќ оттан 10м. ара ќашыќта ќояды. Баллондар ќ±ламау ‰шін ќабырѓаѓа металды скобамен тіркелінеді. Барлыќ баллондарды арнайы редукторлы вентелі бар болса ќолданады.

Радонды ертінділер концентрациясын арнайы лабораторияда дайындайды. Радонмен ж±мыс істейтін медициналыќ ќызметкерлер арнайы киіммен ќамтамасыз етіледі жєне олар міндетті т‰рде ќаупсіздік техникасын саќтау керек. Кабинетте вентиляция к‰ні бойы ж±мыс істеу ќажет.

Парафиноозокерит кабинетте бір бµлмені жылу тасушы массаны дайындауына бµледі, онда сорып алу шкафы болу керек. Парафинді (озокеритті ) арнайы парафин жылту аппаратта ерітеді, немесе су моншада, ол сорып алу шкапта орналыстырѓан жабыќ электрпеш ‰стінде ќайнатады. Осы заттар жанатын болѓаннан столды, шкапты отќа т‰раќты материалмен жабады, кабинетте от сµндіргіш ОУ-2 болу керек. От ќаупсіздігі жоѓары болѓаннан, ашыќ отты, ашыќ электропешті, электроќайнатќышты ќолдануѓа болмайды.

Ингаляция мен электролаймен емдеу арнай кабинеттерде µткізеді, себебі осы процедуралар кабинеттін ылѓалдыѓын жоѓартады, б‰л электрожелісіне, аппараттарѓа теріс єсер кµрсетеді.

Физиотерапевтикалыќ кабинеттердегі аппараттар бµлімнін мењгерушісі бекіткен схема бойынша орналасуда. Олардын орынын ауыстыру мењгерушісін руќсаттымен µткізеді, ќолданатын аппараттардын тµлќ±жаттары бµлімнін аѓа мейірбикесінде саќталады.

Єр кабинкаѓа бір стационарды немесе екі портативті аппаратты орналыстырады, оларды кезекпен ќолданады. Аппараттын жєне кушетканын ара ќашыќтыѓы 1м. болу керек немесе екеунін арасына ток µткізбейтін матадан жасаѓан саќтау ќалќаны ќояды. Портативті аппараттарды электрожеліске розетка арќылы іске ќосады, ал стационарды аппараттарды-электрощитоктын клеммасы арќылы. Физиотерапияда ќолданатын аппараттар тµрт класќа бµлінеді: 01 жєне 1 класс аппараттарды міндетті т‰рде жермен ќосуѓа ќажетті (‰йдін контурына). Жермен ќосу ‰шін су ќубыры, жылудын трубаларын ќолдануѓа болмайды. Єр аппарат іске ќосу щитоктын жермен ќосу клеммасына бµлек сыммен ќосылады. Жермен ќосуды сенімділікті 1-2 айында бір рет тексеру керек. Электроќаупсіздікті П класс аппараттарды жерге ќоспайды, оларда ќорѓау оќшаулау тиімділігін ай сайын тексереді. Ш класс аппараттар арнайы ќоршалѓан кернеуі тµмен тоѓы бар кµзден іске ќосылады. Стационарлы ультра жєне жоѓардан тыс жиілікті аппараттарды бµлек кабинетте немесе артикул 4381 В1-микросыммен жасалѓан матаны кабинаны ќоршап-экрандау, жерге ќосып ќолданады. Портативті аппараттарды жалпы электроемдеу экрандалмаѓан кабинетте мейірбикенін столынан жєне басќа аппараттардан 3м. ара ќашыќта орналыстырады, себебі пайда болатын электромагнит аланы теріс єсер етеді жєне µлшеу приборлардын кµрсеткіштерін теріс жаѓына µзгертеді.

Аппараттардын жаѓдайын к‰нделік баќылауды медициналыќ бикесі ж±мыс алдында µткізеді. Егер б±зылѓан болса, ол аппараты сµндіріп «Аппараттардын аѓымды жєне профилактикалыќ ремонт» журналѓа жазады. Аппараттардын ж‰йелі профилактикалыќ баќылауды физиотехник µткізеді, ол туралы мєліметі журналѓа жазылады. Жыл сайын арнай мекемелерде аппараттардын µлшеу приборлардын баќылау тексерісін µткізу ќажетті, б‰л физиотерапевтикалыќ процедурасын д±рыс мµлшеруін ќамтамасыз етеді. Аппараттын жµндеу туралы мєліметті техник журналѓа µз ќолын ќоюмен жєне бєлімнін менгерушісін ќолын коюмен бекітіледі.

Физиоаппараттар кµп уаќытќа жєне ќалыпты ж±мыс істеуне мейірбикесі к‰нде ж±мыс алдында, ж±мыстан кейін ылѓалды матамен шањды с‰рту керек. Аппараттын ішіндегі шањын пылесоспен профилактикалыќ зерттеу µткзінде сорып алу керек. Аппаратќа шањ кірмеу ‰шін оларды жаймамен немесе арнай чехолмен жауып тастау керек, ылѓалдыќ єсер етпеу ‰шін физиотерапевтикалыќ кабинеттерді ќ±рѓак, жарыќ, вентиляциясы бар бµлмелерге орналыстырады, аппараттарды терезеден алыстатып ќояды. Егер аппараттарды аяз ауадан кіргізу керек болса, оларды 20 саѓат осы бµлменіњ тепературасына ќойып ќояды. Осы уаќыт аппараттыњ техникалыќ тµлќ±жатына белгіленеді. Аппараттарды соѓудан, шайќалудан саќтау керек, сондыќтан олардын орын ауыстыруында тележканы ќолдану керек. Аппараттар ќызып кетпеу ‰шін процедуралардын арасында ‰зіліс істеу ќажет, б‰л аппараттын ќызмет ету уаќытын ‰зартады. Сымдарды саќтау ‰шін арнай ілгішке салбыратып іліп ќояды. Сымдарды б‰гу, б±ралуы изоляциясын б±зылуына єкеледі. Металды пластинкаларды бір бірін ‰стіне жинап ќояды жєне анды-санда ‰стінен ќорѓасын тотыѓын наждак ќаѓазымен алып тастайды. Пластиналарды ќатты арнай катокпен тегістейді.

Физотерапевтикалыќ бµлімнін ж±мысына арнай дайындыќ µткеніне ќ±жаты бар жєне ќаупсіздік техникасы бойынша инструктаж µткен медициналыќ ќызметкерлерге руќсат беріледі. Инструктаж жыл сайын µткізіледі, б‰л туралы «Ж±мысќа алу кезінде орында инструктажды µткізуді тіркеу жєне кезендік мерзімді инструктажды µткізу» журналѓа жазылады. Процедураларды дєрігердін таѓайындаумен, процедуралыќ картасы бар болса медициналыќ бикесі µткізеді. Дєрекі, тєртіпті б±зѓан науќастраѓа процедураны µткізбейді. Егер кабинетке жања аппаратты єкелсе, онда мейірбикесі осы аппаратпен ж±мыс істеу ‰шін инструктаж µту ќажет. Процедураны µткізу уаќытында мейірбикесі кабинетте болу керек, науќастардын жаѓдайын жєне аппараттын индикаторлардаѓы кµрсеткіштерін баќылап отыру, керек болса емге коррекция жасауѓа болады. Науќастарѓа процедура ќабылдау кезінде кітап оќуѓа жєне ±йыќтауѓа, єнгіме айтуѓа руќсат бермейді. Егер аппарат д±рыс ж±мыс істемесе, науќастын жалпы жаѓдайы µзгерсе, осы туралы мейірбикесі дєрігерге дереу айту керек. Кабинетте науќастар жєне медициналыќ ќызметкерлер болмаса, оны кілтке жабу керек.

Ж±мыстын алдында медициналыќ бикесі аппараттардын т‰зелігін, жермен ќосылуын, электродтардыњ т±тастыѓын, сымдардыњ изоляциясын тексеру керек. Б±зылѓан аппараты, жарыѓы бар электродтарды жєне изоляциясы б±зылѓан сымдарды ж±мыстан шыѓарады. Ерекше кµніл бµледі жалѓау жеріне, контактарѓа, денеге жалѓау жерлерге. Процедураны µткізгенде электродтарды науќастын денесіне жаќсылап бекітіп ќояды, жылжымау ‰шін. Бекіту ‰шін резинкалы немесе эластикалыќ бинтті, ќ±м салынѓан ќапшыќтарды ќолданады. Аппаратты сµндіріп электродтардын орынын ауыстырып µзгертеді. Электродтардын сымдары аппараттын ±ясына тыѓыз кіріп бекітілу керек, науќаспен процедураныњ уаќытында шынжыру ‰зілмеу ‰шін.

Аппаратты тоќќа ќосудын алдында б‰кіл ауыстрып ќосќыштар «О» негізінде болу ќажет. Ж±мыстын т‰рін, режимін, шыѓу кернеуін, науќаспен шынжырын ‰зуді тек кернеуін ќуатыњ, ‰немділігін ручкасы «О» негізенде турса ѓана болады. Науќастын шынжырын тоѓын алып тастаудан кейін аппаратты сµндіреді.

Жоѓары жиілікті аппараттармен ж±мыс істеуде алдында айтќан ережелерді ќатан т‰рдет саќтау керек. Сонымен ќатар, электромагнит аланы пайда болудан б‰кіл металды заттарды науќастан жєне кабинкадан алып тастайды. Аппарат тоќќа ќосылып т‰рѓанда ќатан т‰рде процедураны µткізу ережесін саќтау керек. Егер процедураны µткізбесе аппарат сынбау ‰шін жоѓары кернеуде ќалдырмау керек.

Процедураны аяќтаѓан кезде аппаратты тоќќа ќосудан керсінше сµндіру керек жєне электродтарды науќастын денесінен алу керек. Ж±мыс к‰ні біткенсон мейірбикесі ќосу щитокты, тарату щитокты, электрожелісті сµндіру керек.

¦йде, тану кабинетте, палатада физиотерапетикалыќ процедураны µткізуде айрыќша зейінділікті жєне ±ќыпты істеу керек. Ол ‰шін портативті алып ж‰ру П класс аппараттарды ќолданады. Алдымен ж±мыс орынын дайындайды. Егер еден бетонды болса, онын ‰стіне резинкалы клемшені тµсейді, µлшемі 1х1м. Кереуеттер, жылту радиатордан, трубалардан алыстатып орналыстырады, немесе оларды аѓаш торшамен жауып ќояды. Операционды столдін, кереуеттін металды заттарын кµрпемен, матрацпен, резинкалы матамен немесе жаймамен екі жаѓын салбыратып жауып ќою керек. Процедураныњ алдында медбикесі аппараттары, ќосымша заттарды т‰зеулігін тексеріп шыѓу керек. Сосын науќасты жєне аппаратты процедараны µткізуге дайындайды. Физиотерапевтикалыќ процедараларды µткізуі бµлменін жєне ж±мыс орынын айќын жєне д±рыс ‰йымдастыруды талап ќоюмен белгіленеді, сондыќтан коридорда, кабинеттін жанында науќастарѓа келесі хабарламаны іліп ќояды: кабинеттін ж±мыс істеу уаќытын, дєрігердін науќастарды ќабылдау уаќытын, єр т‰рлі науќастарѓа процедураны µткізу мерзімін, процедураны ќабылдап отыру науќастын тєртіп ережелері.

Ж±мыс сменасы басталудын алдында кабинетті науќастарды ќабылдауѓа дайындайды: вентиляцияны іске ќосады, инструменттер мен гидрофильды тµсемдерді жууып ќайнатады, ванналарды жуады, парафинды жылытады, аппараттыњ жєне ќосымша заттардыњ т‰зеулігін тексереді, шањды с‰ртеді, дєрлік заттарды толтырады.

Науќастарѓа процедураларды мейірбикесі дєрігердіњ таѓайындаумен µткізеді. Процедураны µткізу техникасына т‰сініксіз с±раќтарына жауабын дєрігерден науќасты ќабылдау алдында с±рау керек. Науќастар кабинетке белгіленген кезекпен кіреді. Процедураны бірінші рет ќабылдайтыњ науќасты физиотерапевтикалыќ процедураны ќабылдау ережесімен таныстырады, процедураны тамаќтанудан кейін немесе аш ќарында ќабылдау д±рыс емес ескертеді. Оптимальды уаќыт 40-60 мин жењіл тєњертенгілік тамаќтанудан кейін, немесе т‰скі тамаќтанудан 1-2 саѓат µткеннен кейін. Процедура ќабылдау кезінде науќасќа ‰йќтауѓа, кітап оќуѓа, аппараты тию, єсер ету мµлшерін µзгертуге болмайды. Процедурадан кейін 30-40мин. демалу ќажет. Єр процедураны ќабылдау кезде осы ережелерді ескертіп туру керек. Физикалыќ фактордын єсерінен науќаста ќандай сезімдер пайда болатын айтуѓа ќажетті, керек болса осы фактордын емдік єсерін т‰сіндіруге болады. Наукасќа процедураны жатќызып немесе жайлы нєтижесінде µткізеді. Жайлы жаѓдайын жасау ‰шін єр т‰рлі астарды (ќ‰лі салѓан лапшыќ, резинкалы бинт т.б.) ќолданады, олар денеге фиксация жасауѓа кµмектеседі жєне электродтар жымау ‰шін да ќолданады. Ж‰рек-ќантамыр, тыныс алу ж‰йелер ауруларында — бас жєне кеудені жоѓарлатып жатќызады.

Электродтарды арнай резинкалы, эластикалыќ бинттер арќылы бекітіп ќояды. Оларды ќолѓа, аяќтарѓа, бетке деп бµлуге болады. Ж‰ќпалы ауруларѓа ќажет астарларды, бинттерді бµлек жерге саќтайды. Осындай ауруларды арнай уаќыт бµледі, кµбінесе ж±мыс уаќыттын аяѓында µткізеді жєне жеке іш кімдерді, астарды ќолданады, оларды ±ќыпты стерилизация жасайды. Электродтарды бекітудін алдында дененін терісін зерттейді, онда тырналѓан, жара болмау керек, ондай болса вазелин мазін жаѓады немесе лейкопластырь жабыстарды. Теріден майды, ќабыќтарды, ескі эпителийді жылы суѓа малынѓан тампонмен с‰ртіп алады. Осындай µндеу терінін электроµткізгіштігін, тоќ к‰ш сызыќтары бірќалыпты тарауын жаќсартарды.

Жарыќпен емдеу процедураларды µткізген кезде науќастын кµзін арнай кµзілдірікпен жабады ќара-ультрак‰лгін сєулелендіру, кµк пен жасыл -лазер сєулеленінду, картон ќаѓаздан жасалѓан кµзіндірікті инфраќызыл сєулемен емдеуінде ќолданады. Ультрак‰лгін сєулелендіргішті-денеден 30-50см. ара ќашыќта орыналастырада, ал инфраќызыл сєулелендіргіштін дененін жанынан 1м ара ќашыќта ќояды. Лазер сєулелендіргішті тікелей денеге биологиялыќ активті н‰ктеге єсер етіп ќояды. Аппаратты іске ќосќаннан кейін субьективті сезіміне немесе процедуралыќ картасында белгіленген мµлшеріне дейн интенсивтігін бірте-бірте жоѓартады. Айќын ауырсыну сезімі болмау керек. Егер олар пайда болса, процедура д±рыс емес. Сондыќтан, процедураны баќылап т‰рѓан мейірбикесі аппаратты сµндіріп, онын ж±мысын жене электродтар орналасуын тексеру керек. Процедураны µткізген кезде, немесе сосын жалпы жаѓдайы нашарланѓан науќастарды дєрігер зерттеп тексеру ќажет. Процедура аяќтау кезінде єсер ету интенсивтігін «0» дейін жеткізіп, аппаратты сµндіреді, электродтарды алады.

Кабинетте, бµлімде ж±мыс уаќытында науќастарѓа саќтау режимін дєлелдейді: ж±мысты д±рыс ‰йымдастыру, науќастардын эмоционалды ќоздыру жаѓдайларды болдырмау, тыныштыќ, ќызметтік атмосфера, науќастарѓа кµніл бµлу, науќастардын кµзінше басќа, олар туралы єнгімелерді айтпау, этика мен диентология ережелерін саќтау керек.

источник

Что такое клинические исследования и зачем они нужны? Это исследования, в которых принимают участие люди (добровольцы) и в ходе которых учёные выясняют, является ли новый препарат, способ лечения или медицинский прибор более эффективным и безопасным для здоровья человека, чем уже существующие.

Главная цель клинического исследования — найти лучший способ профилактики, диагностики и лечения того или иного заболевания. Проводить клинические исследования необходимо, чтобы развивать медицину, повышать качество жизни людей и чтобы новое лечение стало доступным для каждого человека.

У каждого исследования бывает четыре этапа (фазы):

I фаза — исследователи впервые тестируют препарат или метод лечения с участием небольшой группы людей (20—80 человек). Цель этого этапа — узнать, насколько препарат или способ лечения безопасен, и выявить побочные эффекты. На этом этапе могут участвуют как здоровые люди, так и люди с подходящим заболеванием. Чтобы приступить к I фазе клинического исследования, учёные несколько лет проводили сотни других тестов, в том числе на безопасность, с участием лабораторных животных, чей обмен веществ максимально приближен к человеческому;

II фаза — исследователи назначают препарат или метод лечения большей группе людей (100—300 человек), чтобы определить его эффективность и продолжать изучать безопасность. На этом этапе участвуют люди с подходящим заболеванием;

III фаза — исследователи предоставляют препарат или метод лечения значительным группам людей (1000—3000 человек), чтобы подтвердить его эффективность, сравнить с золотым стандартом (или плацебо) и собрать дополнительную информацию, которая позволит его безопасно использовать. Иногда на этом этапе выявляют другие, редко возникающие побочные эффекты. Здесь также участвуют люди с подходящим заболеванием. Если III фаза проходит успешно, препарат регистрируют в Минздраве и врачи получают возможность назначать его;

IV фаза — исследователи продолжают отслеживать информацию о безопасности, эффективности, побочных эффектах и оптимальном использовании препарата после того, как его зарегистрировали и он стал доступен всем пациентам.

Считается, что наиболее точные результаты дает метод исследования, когда ни врач, ни участник не знают, какой препарат — новый или существующий — принимает пациент. Такое исследование называют «двойным слепым». Так делают, чтобы врачи интуитивно не влияли на распределение пациентов. Если о препарате не знает только участник, исследование называется «простым слепым».

Чтобы провести клиническое исследование (особенно это касается «слепого» исследования), врачи могут использовать такой приём, как рандомизация — случайное распределение участников исследования по группам (новый препарат и существующий или плацебо). Такой метод необходим, что минимизировать субъективность при распределении пациентов. Поэтому обычно эту процедуру проводят с помощью специальной компьютерной программы.

• бесплатный доступ к новым методам лечения прежде, чем они начнут широко применяться;
• качественный уход, который, как правило, значительно превосходит тот, что доступен в рутинной практике;
• участие в развитии медицины и поиске новых эффективных методов лечения, что может оказаться полезным не только для вас, но и для других пациентов, среди которых могут оказаться члены семьи;
• иногда врачи продолжают наблюдать и оказывать помощь и после окончания исследования.

• новый препарат или метод лечения не всегда лучше, чем уже существующий;
• даже если новый препарат или метод лечения эффективен для других участников, он может не подойти лично вам;
• новый препарат или метод лечения может иметь неожиданные побочные эффекты.

Главные отличия клинических исследований от некоторых других научных методов: добровольность и безопасность. Люди самостоятельно (в отличие от кроликов) решают вопрос об участии. Каждый потенциальный участник узнаёт о процессе клинического исследования во всех подробностях из информационного листка — документа, который описывает задачи, методологию, процедуры и другие детали исследования. Более того, в любой момент можно отказаться от участия в исследовании, вне зависимости от причин.

Обычно участники клинических исследований защищены лучше, чем обычные пациенты. Побочные эффекты могут проявиться и во время исследования, и во время стандартного лечения. Но в первом случае человек получает дополнительную страховку и, как правило, более качественные процедуры, чем в обычной практике.

Клинические исследования — это далеко не первые тестирования нового препарата или метода лечения. Перед ними идёт этап серьёзных доклинических, лабораторных испытаний. Средства, которые успешно его прошли, то есть показали высокую эффективность и безопасность, идут дальше — на проверку к людям. Но и это не всё.

Сначала компания должна пройти этическую экспертизу и получить разрешение Минздрава РФ на проведение клинических исследований. Комитет по этике — куда входят независимые эксперты — проверяет, соответствует ли протокол исследования этическим нормам, выясняет, достаточно ли защищены участники исследования, оценивает квалификацию врачей, которые будут его проводить. Во время самого исследования состояние здоровья пациентов тщательно контролируют врачи, и если оно ухудшится, человек прекратит своё участие, и ему окажут медицинскую помощь. Несмотря на важность исследований для развития медицины и поиска эффективных средств для лечения заболеваний, для врачей и организаторов состояние и безопасность пациентов — самое важное.

Потому что проверить его эффективность и безопасность по-другому, увы, нельзя. Моделирование и исследования на животных не дают полную информацию: например, препарат может влиять на животное и человека по-разному. Все использующиеся научные методы, доклинические испытания и клинические исследования направлены на то, чтобы выявить самый эффективный и самый безопасный препарат или метод. И почти все лекарства, которыми люди пользуются, особенно в течение последних 20 лет, прошли точно такие же клинические исследования.

Если человек страдает серьёзным, например, онкологическим, заболеванием, он может попасть в группу плацебо только если на момент исследования нет других, уже доказавших свою эффективность препаратов или методов лечения. При этом нет уверенности в том, что новый препарат окажется лучше и безопаснее плацебо.

Согласно Хельсинской декларации, организаторы исследований должны предпринять максимум усилий, чтобы избежать использования плацебо. Несмотря на то что сравнение нового препарата с плацебо считается одним из самых действенных и самых быстрых способов доказать эффективность первого, учёные прибегают к плацебо только в двух случаях, когда: нет другого стандартного препарата или метода лечения с уже доказанной эффективностью; есть научно обоснованные причины применения плацебо. При этом здоровье человека в обеих ситуациях не должно подвергаться риску. И перед стартом клинического исследования каждого участника проинформируют об использовании плацебо.

Обычно оплачивают участие в I фазе исследований — и только здоровым людям. Очевидно, что они не заинтересованы в новом препарате с точки зрения улучшения своего здоровья, поэтому деньги становятся для них неплохой мотивацией. Участие во II и III фазах клинического исследования не оплачивают — так делают, чтобы в этом случае деньги как раз не были мотивацией, чтобы человек смог трезво оценить всю возможную пользу и риски, связанные с участием в клиническом исследовании. Но иногда организаторы клинических исследований покрывают расходы на дорогу.

Если вы решили принять участие в исследовании, обсудите это со своим лечащим врачом. Он может рассказать, как правильно выбрать исследование и на что обратить внимание, или даже подскажет конкретное исследование.

Клинические исследования, одобренные на проведение, можно найти в реестре Минздрава РФ и на международном информационном ресурсе www.clinicaltrials.gov.

Обращайте внимание на международные многоцентровые исследования — это исследования, в ходе которых препарат тестируют не только в России, но и в других странах. Они проводятся в соответствии с международными стандартами и единым для всех протоколом.

После того как вы нашли подходящее клиническое исследование и связались с его организатором, прочитайте информационный листок и не стесняйтесь задавать вопросы. Например, вы можете спросить, какая цель у исследования, кто является спонсором исследования, какие лекарства или приборы будут задействованы, являются ли какие-либо процедуры болезненными, какие есть возможные риски и побочные эффекты, как это испытание повлияет на вашу повседневную жизнь, как долго будет длиться исследование, кто будет следить за вашим состоянием. По ходу общения вы поймёте, сможете ли довериться этим людям.

Если остались вопросы — спрашивайте в комментариях.

источник

?азіргі заман?ы білім беру мекемесіндегі ?дістемелік ж?мыс – педагогты жеке, авторлы?, педагогикалы?-дидактикалы?, т?рбиелік, ?дістемелік ж?йелерді ??ру?а ынталандыратын, ?здігінен даму?а к?мектесетін шарттарды? т?л?а?а ба?ыттал?ан ж?йесі.

?дістемелік ж?мыс – б?л ?ылым мен педагогикалы? озат т?жірибе жетістіктеріне ж?не о?у-т?рбие ж?мысыны? на?тылы жа?дайына с?йене ж?ргізілген, ?зара байланысты іс-?рекеттер мен шаралар ж?йесі, ол ?рбір м??алім мен т?рбиешіні? біліктілігін, к?сіби шеберлігін жан-жа?ты арттыру?а ба?ыттал?ан (м??алімдерді? ?з бетімен к?сіби білімін к?теруін, ?зін-?зі т?рбиелеу, жетілдіру шараларын бас?аруды ?оса) шаралар, педагогикалы? ?жымны? ілімдік м?мкіндік шамасын дамыту ж?не арттыру, сайып келгенде, о?у-т?рбие ж?мысын жетілдіру, на?ты о?ушыны білім, т?рбие алу ж?не даму де?гейіне жеткізу

Мектептегі әдістемелік жұмысты ұйымдастыру

Подстепный қазақ жалпы орта білім беретін мектебінің

ғылыми әдістемелік жұмыстар жөніндегі

Қазіргі заманғы білім беру мекемесіндегі әдістемелік жұмыс – педагогты жеке, авторлық, педагогикалық-дидактикалық, тәрбиелік, әдістемелік жүйелерді құруға ынталандыратын, өздігінен дамуға көмектесетін шарттардың тұлғаға бағытталған жүйесі.

Әдістемелік жұмыс – бұл ғылым мен педагогикалық озат тәжірибе жетістіктеріне және оқу-тәрбие жұмысының нақтылы жағдайына сүйене жүргізілген, өзара байланысты іс-әрекеттер мен шаралар жүйесі, ол әрбір мұғалім мен тәрбиешінің біліктілігін, кәсіби шеберлігін жан-жақты арттыруға бағытталған (мұғалімдердің өз бетімен кәсіби білімін көтеруін, өзін-өзі тәрбиелеу, жетілдіру шараларын басқаруды қоса) шаралар, педагогикалық ұжымның ілімдік мүмкіндік шамасын дамыту және арттыру, сайып келгенде, оқу-тәрбие жұмысын жетілдіру, нақты оқушыны білім, тәрбие алу және даму деңгейіне жеткізу
Әдістемелік жұмыс – педагог кадрлардың ғылыми-ілімдік, кәсіптік, әдістемелік, мәдени деңгейін сапалы көтеру бойынша ұжымдық, топтық, жеке жұмыстар жүйесін қосатын кешенді және шығармашылық даму үрдісі. Ол – оқу-тәрбие жұмысын басқару, мұғалімдерді жоғары әдістемелік мәдени рухта тәрбиелеу және өз еңбегінің сапасы мен нәтижесінде талап қоя білудің маңызды бағыты – оқыту тәжірибесінде ұтымды, тиімді әдістерді шығармашылықпен игеру, бұл оқушылардың танымдық, ойлау қызметін жандандырып, терең, берік білімді, іскерлік пен дағдыны қалыптастыратын болады.
Директордың ғылыми – әдiстемелiк жұмыстар жөнiндегi орынбасарының функционалдық мiндеттерi мектептегі инновациялық жұмыстармен, ғылыми теориялар негiзiмен, озат тәжрибелер мен жетекші идеялар, экспериментпен байланысты болғандықтан, оны жүзеге асыру барысында тек қана бiлiм берудің жаңалығы іске асып қана қоймайды, тағы бір дүниеге келіп практикада тексерiледi. Сонымен қатар нақты нәтиже беретін жаңа мазмұн, жоғары тиiмдi технологиялар айқындалады. Мұның бәрі директордың ғылыми жұмыстар жөнiндегi орынбасарының басқару және жетекшiлiк ету н ысаны болып табылады.
Мектептегі мұғалімдермен жүргізілетін әдістемелік жұмыстар
Мектептегі әдістемелік жұмыс – өзінің ғылыми-теориялық және әдістемелік дайындығы мен кәсіби шеберлігін арттыру мақсатында мұғалімдердің жүйелі түрде жүргізетін ұжымдық және жеке іс-әрекеттері.
Әдістемелік жұмыстың мақсаты: педагогтардың кәсіби шеберлігін жетілдіру.
Әдістемелік жұмыстың міндеттері:
1.Мұғалімдерге оқушыларды оқыту мен тәрбиелеудің және дамытудың қағидалары мен әдістемелік тәсілдерін жүзеге асыруға көмек беру.
2.Мұғалімдерді педагогикалық бағыттағы шығармашылық ізденіске тарту.
Әдістемелік жұмыстарды ұйымдастыру формалары: педагогикалық кеңестер, әдістемелік кеңестер, әдістемелік бірлестіктер, проблемалық шығармашылық топтар, ғылыми-практикалық конференциялар, педагогикалық оқулар, шығармашылық есептер, теориялық семинарлар мен семинар-практикумдар, озат тәжірибе мектебі, жас мамандар мектебі.

Мектеп директорының ғылыми-әдiстемелiк жұмыстар жөніндегі орынбасарының атқаратын қызметі және міндеттері

— Мектептiң дамуы, бiлiм беру саясаты мен стратегиясын анықтайды, нормативтi-базалық іс-әрекет базасын, жаңа ұйымдастырушылық құрылым, уақытша шығармашылық ұжымдар, эксперименттік топтар құруға, инновациялық үрдiстердi жүзеге асыруға қатысады.
— Бiлiм берудегі әлеуметтік тапсырысты, шағын аудан тұрғындарының қажеттiлiктерiн зерделейді, мектептегі оқу-тәрбие жұмыстарының жай-күйін, оның нәтижелiгiн талдайды.
— Мектептің кешендi — мақсатты даму бағдарламасын, ғылыми-әдiстемелiк және эксперименттік жұмыстардың жоспарын, бiлiм беру мекемесiнiң моделі мен оның құрамдас жүйесін жасауға қатысады.
— Тереңдетіп бiлiм беретін сыныптардың оқу жоспарларын жасайды. Оқу жоспарлары мен бағдарламаларын үйлестiрудi, орындалуын қамтамасыз етеді. Тереңдетіп оқыту, жеделдетіп оқыту топтарына оқушыларды iрiктейтiн комиссия құрамына кiредi.
— Педагог-қызметкерлердiң ғылыми-зерттеу мен тәжiрибе-сынақ жұмыстарына жетекшiлiк етеді: зерттеу мәселесі және өз бетімен бiлiм көтеру тақырыптары бойынша кеңестер береді.
— Ғылыми — әдiстемелiк кеңес жұмысына жетекшiлiк етеді, педагогтардың шығармашылық пен инновациялық бағытта жұмыс iстеуiне жағдай туғызады. Педагогтардың ғылыми-әдiстемелiк жұмысын ұйымдастырып, мамандардың бiлiктiлiгiн арттыру жұмысын ұйымдастырады. Аттестациялық комиссия жұмысына қатысады және жетекшiлiк етеді.
— Бiрлестiк жетекшiлерi мен кітапхана қызметкерлерiнiң әрекетіне жетекшiлiк етеді. Оқушылардың ғылыми қоғамының жұмысына бағыт-бағдар және кеңес береді.
— Авторлық, байқау оқулықтары мен бағдарламаларын, оқыту технологияларын, оқу-әдістемелік құралдарды сараптауға қатысады.
— Талдау-диагностикалау әрекетін жүзеге асырады; оқу үрдiсi сипатының әлеуметтік тапсырысқа, мектептiң даму тұжырымдамасы мен бағдарламасына, жоспарланған нәтижеге сәйкестiгiн анықтайды, басқару жүйесiнiң ықпалының деңгейiн, оқу-тәрбие үрдiсiнiң дамуы мен сапасын анықтайды. Озат педагогикалық iс-тәжiрибенiң қалыптасуына, жинақталуына, таратылуына белсене қатысады.
— Диагностикалау натижесiнiң негiзiнде эксперименттiк әрекетке және оқу-тәрбие үрдiсiне қазiргi заманға сай түзетулер еңгiзедi.
— Басқа бiлiм, ғылым мекемелерімен өзара шығармашылық байланыс орнатады. Мектептегi ғылыми әдiстемелiк жұмыстарға қатысты құжаттардың дұрыс және дер кезiнде толтырылуын қадағалайды.

Директордың ғылыми-әдiстемелiк жұмыстар жөнiндегi орынбасарының жұмыс папкалары:

— Мектеп жарғысы мен бiлiмдiк бағдарламалар. Нормативтік-құқықтық құжаттар (республикалық, қалалық, мектепiшiлiк бұйрықтар)
— Жоспарлы — болжамдық әрекет (даму бағдарламасының «әдiстемелiк жұмыс» бөлiмi, әдiстемелiк жұмыстың перспективалық, күнтiзбектiк жоспарлары, әдістеме және пән апталық жоспарлары)
— Ақпараттық-аналитикалық материалдар (әдiстемелiк анықтамалар)
— Мектептің кадрлық құрамы (мұғалімдер туралы мәліметтер банкі: сандық және сапалық құрамы).
— Ережелер (әдiстемелiк бiрлестiк, мектептегi әдiстемелiк кеңес, өзiн-өзi басқару ұйымы, оқушылардың ғылыми қоғамы туралы, олимпиада, байқаулар өткізу, iшкi тәртіп ережелері, қоңырау, кітапхана, әдiстемелiк кабинет кестелерi).
— Қызметтiк мiндеттер (мұғалiмнiң, бiрлестiк жетекшiсiнiң, сынып жетекшiсiнiң, тәрбиешiлердiң). Аттестация материалдары (аттестациялық комиссия құру туралы бұйрық, құрамы, жұмыс кестесi мен жоспары, аттестацияланушылар тiзiмi, құжаттары).
— Бiлiктiлiк көтеру жұмысы (формалары, кестесi, жоспары, күтiлетiн нәтижелері). Шығармашылық топтар жұмысы.
— Жас және жаңадан келген мамандармен жұмыс ( тiзiмi, тәлімгерлер мен жас мамандар жоспарлары, сауалнамалар мен анықтамалар, «Жас мамандар мектебі» оқуының жұмыс кестесі).
— Мұғалімдердің эксперименттiк — зерттеушiлiк әрекеттері. Оқушылардың жобалау – зерттеушiлiк әрекеттерi
— Баспа әрекеті. Оқу — әдiстемелiк қамтамасыз ету.
— Күнтiзбелiк тақырыптық жоспарлау (оқу пәндері, факультативтер, үйірмелер мен қоғамдар бойынша).
— Есептер мен қорытындылар (өзiнiң, факультатив, тәлімгер, бiрлестiк жетекшiсiнiң, мұғалiмдердiң ғылыми-әдiстемелiк жұмыстар бойынша).
— Әр деңгейдегі байқаулар (байқаулар туралы ережелер, қатысушылар туралы мәліметтер мен толық материалдары).
Әдістемелік кеңес жұмысының жылдық жоспары
І. Әдістемелік кеңес жұмысының мақсаты мен міндеттері:
1. Өткен жылдардағы жұмыс нәтижесіне талдау;
2. Жаңа оқу жылындағы проблемаларға бағыт;
3. Проблеманы шешу жолдарындағы міндеттер;
ІІ. Әдістемелік ұйымдастыру шаралары:
1. Әдістемелік кеңестің құрамын бекіту;
2. Пәндік әдістемелік бірлестіктердің жылдық жоспарын бекіту;
3. Факультативтік сабақ жоспарларын таңдау, бекіту;
4. Өз білімін жетілдіру жоспары бекіту;
5. Жас ұстаздарға көмек клубын ұйымдастыру;
6. Білім жетілдіру бағытындағы курсқа жіберу графигін жасау;
ІІІ. Әдістемелік кабинетті жабдықтау:
1. Әдістемелік бұрыш ұйымдастыру;
2. «Озат тәжірибе» бұрышы;
3. Әдістемелік жаңалықтар стенді;
ІV. Әдістемелік шығармашылық жұмыстар:
1. Әдістемелік кеңес отырыстарын өткізу (ай сайын).
2. Мектепішілік шығармашылық топтар құру (үлкен мектептерде).
3. Пән апталықтарын өткізу, белгілеу;
4. Пәндік олимпиадаларға оқушыларды дайындау, өткізу;
5. Мектепішілік педагогикалық оқу нәтижесін шығару формалары: а)бірыңғай өткізу; б)педкеңесте өткізу; в)бірлестіктер ұсынысын бекіту.
6. Озат тәжірибелерді зерттеу, насихаттау, формалары:
1) Семинар сабақтар өткізу; Пән бірлестіктерінің апталықтарын өткізу;
2) Плакат, буклет шығару; Баспаға материал беру;
3) Жыл үздігі байқауларын өткізу ( жыл мұғалімі);
4) Оқу кабинеттері байқауын өткізу; Оқу кабинеттерін аттестациялау;
5) Бастауыш буыннан орталау мектепке өту кезеңіндегі оқушының білімділігі мен біліктілігіне зерттеу жүргізу;
V. Бастауыш буыннан орталау мектепке өту кезеңіндегі оқушының білімділігі мен біліктілігіне зерттеу жүргізу:
1. Бірлестік жетекшілерінің есебін тыңдау;
2. Шығармашылық зерттеу жұмысының қорытындысын тыңдау;
3. Үлгілі семинар сабақ қорытындысын талдау;
4. Тақырыптық зерттеу қорытындысын тыңдау.

I.Әдістемелік жұмыстың мақсат-міндеттері мен құрылымы

Әдістемелік жұмыс – оқу-тәрбие жұмысының әдіс-тәсілдерін игеріп, оны сабақ пен сыныптан тыс шараларда қолдануда, оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастырудың жаңа, тиімді әдіс-формаларын іздеу бағытында мектеп әкімшілігінің мұғалімдер және тәрбиешілермен бірлесіп өткізетін іс-шараларының жиынтығы.
Негізгі мақсаты – озат тәжірибені зерттеу — жинақтау, мектеп әкімшілігі мен ұстаздардың кәсіби біліктілігі мен педагогикалық шеберлігін арттыруға, оқушыларды оқыту мен тәрбиелеудегі пән мұғалімдері мен тәрбиешілерге нақты көмек беру.
Негізгі міндеттері
Оқу жоспарлары мен бағдарламаларды жетілдіру.
Оқу құралдарының мазмұнын дайында мен оны жаңарту.
Сабақтардың барлық түрлерінің өту тиімділігін, әдістемесін жетілдіру.
Жаңа талаптарға сай жаңа оқулықтар мен оқу құралдарын дайындау.
Оқытудың әдіс — формаларын жетілдіру, тиімді жолдарын іздестіру.

Әдістемелік жұмыстардың мазмұны
Ғылыми зерттеулер жүргізу.
Бағдарламаларды үйлестіру.
Ақпараттандыру мәселелерін талқылау.
Оқушылар үлгерімін талдау.
Оқыту әдістемесін жетілдіру.
Мектепішілік бақылауды сараптау.
Озат тәжірибені жинақтау, тарату.
Ғылым жетістіктерін практикаға ендіру.

Әдістемелік жұмыстың жылдық жоспарының үлгісі
Өткен оқу жылының әдістемелік жұмыстарын талдау.
Жаңа оқу жылының әдістелік жұмыстарының тақырыбын айқындау.
Әдістемелік жұмыстардың мақсат-міндеттерін айқындау.
Ұйымдастырушылық — әдістемелік нұсқаулықтар әзірлеу.
Өткізілетін негізгі іс-шаралар кестесі мен тізімін жасау.
Әдістемелік бірлестіктер жұмысын ұйымдастыру.
Әдістемелік жұмыстарды бақылау мен есеп беру.

IІ. Мектептегі әдістемелік жұмыстың оқу жылына арналған жұмыс жоспары
2.1.Өткен оқу жылына жасалған талдау
1. Өткен оқу жылының мақсат-міндеттері және олардың жүзеге асырылу барысы.
2. Жетістіктер мен кемшіліктер және олардың себеп-салдарлары.
2.2. Әдістемелік жұмыстың негізгі міндеттері
1. Әдістемелік апталықтар мен түрлі іс-шараларды сапалы өткізу, оның педагогтардың кәсіби біліктілігі мен әдістемелік шеберлігін жетілдірудегі ролін арттыру.
2. Жаңа педагогикалық технологияларды тиімді қолдана отырып, барлық сабақтар мен сыныптан тыс шараларды жоғары әдістемелік деңгейде өткізу.
3. Өзара тәжірибе алмасу жиындарын өткізе отырып, жас мамандардың кәсіби қалыптасуын қамтамасыз ету.
4. Оқытудың белсенді әдіс — формалары мен тиімді технологияларын іздестіре отырып, тәжірибе — сынақтар жүргізу.
5. Жаңа оқу-тәрбиелік, ғылыми әдістемелік дидактикалық материалдар мен оқу құралдарын жасай отырып, инновациялық білім беру процесін ақпараттық-әдістемелік қамтамасыз ету
6. Оқу-тәрбие процесін жетілдіру барысын талдай отырып, шығармашыл мұғалімдердің озат тәжірибелерін зерттеу, жалпылау және тарату.
7. Мектеп бітірушілердің білімдерінің ғылыми базасын нығайта отырып, таңдаған пәні бойынша жоғары оқу орнына түсуіне бағытталған дайындық жұмыстарын күшейту.
8. Оқушылардың бойында жоғары моральдік және адамгершілік қасиеттерді қалыптастыра отырып, оларды кешенді тәрбиелеу бағдарламаларын жетілдіру.
2.3.Ұйымдастырушылық — әдістемелік нұсқаулықтар
1. Мектептегі әдістемелік жұмыстарды облыстық білім департаменті мен аудандық білім бөлімінің бұйрықтарын, өткен оқу жылының қорытындыларын басшылыққа ала отырып жоспарлау және ұйымдастыру.
2. Әдістемелік кеңес отырыстарын жоспарлы түрде тоқсанына бір рет өткізу:
2.1. Өткен оқу жылындағы әдістемелік жұмыстардың қорытындысы және жаңа оқу жылының міндеттері – қыркүйек.
2.2. Әдістемелік және пән апталықтарын өткізе отырып, жаңа технологияларды қолдану бағытындағы озат педагогикалық тәжірибені тарату – қараша.
2.3. Оқушылардың шамадан тыс оқу жүктемелерін азайту арқылы білім сапасын арттыру жолдары – қаңтар.
2.4. Оқытудың тиімді технологияларын мектеп практикасына ендіру бағытындағы тәжірибе — сынақ жұмыстарының алғашқы нәтижелері мен оның себеп-салдарлары – наурыз.
3. Әдістемелік апталықты ақпан айында өткізу.
4. Әдістемелік бірлестіктердің алғашқы жоспарлау отырыстарын төмендегіше өткізу: 1.Бастауыш сынып мұғалімдері бірлестігі бойынша – 28-29 тамыз. 2.Гуманитарлық пәндер бірлестігі бойынша – 1-3 қыркүйек. 3.Жаратылыстану пәндері бірлестігі бойынша – 5-7 қыркүйек.
5. Бірлестіктердің алғашқы жоспарлау отырыстарында мына мәселелерді қарау:
5.1. Оқу және әдістемелік жұмыстардың қорытындылары, оқыту процесін жетілдіру жолдары.
5.2. Оқу-тәрбие процесін бақылау қорытындылары, өзара сабақтарға енуді жоспарлау.
5.3. Сабақтардың әр түрлі типтері мен формаларын өткізу ерекшеліктері мен әдістемесі.
5.4. Оқытудың интерактивті әдістері мен белсенді формаларын іздеу мен тәжірибеге ендіру.
5.5. Білім беру процесіне оқытудың тиімді технологияларын ендіру проблемалары мен негізгі жолдары.
6. Бірлестік отырыстарын тоқсанына бір рет өткізу және онда мына мәселелерге назар аудару:
6.1. Оқу жоспарлары мен бағдарламаларын сапалы түрде жүзеге асыру және оны дидактикалық және материалдық-техникалық қамтамасыз ету.
6.2. Озат тәжірибе мектебінің жұмысын жоспарлай отырып, жаңашыл және тәжірибелі мұғалімдердің озат тәжірибесін зерттеу, жалпылау және тарату.
6.3. Жаңа оқу жылындағы оқу-тәрбие процесін ұйымдастыру туралы нормативтік құжаттарды басшылыққа ала отырып, сабақтарды әдістемелік қамтамасыз ету.
6.4. Жаңаша оқыту жүйелерін зерттей отырып, оқытудың тиімді технологияларын мектеп тәжірибесіне сатылап ендіру.
6.5. Нормативтік актілерді оқып-үйрене отырып, мектеп құжаттарын толтыруда бірыңғай талаптарды басшылыққа алу.
6.6. Психология мен педагогика және пәнді оқыту әдістемесі бойынша әдебиеттерге шолу жасай отырып, мұғалімдердің өз білімін жетілдіруіне үнемі ықпал ету.
6.7. Мұғалімдер мен оқушылардың ғылыми қоғамдарын құра отырып, ғылыми зерттеу жұмыстарын жүйелі жүргізуді ұйымдастыру.
6.8. Мұғалімдердің қажеттіліктері мен сұраныстарына диагностика жүргізе отырып, өзара тәжірибе алмасу семинарлары мен оқуларын өткізу.
6.9. Білім сатысы оқуларынан өту жоспарын жасай отырып, мұғалімдердің біліктілік санаттарын көтеруде жүзеге асыру.
6.10. Ақылшы ұстаздар тағайындай отырып, жаңадан келген және жас мамандармен жүргізілетін жұмыстарды жандандыру.
6.11. Жаңа бағдарламалар әзірлеу және оқыту технологияларын ендіру бағытындағы тәжірибе — сынақ жұмыстарын жүргізу.
6.12. Қосымша білім беру бағдарламаларын дайындай отырып, сыныптан тыс үйірме жұмыстары мен факультативтерді ұйымдастыру.
7. Пән онкүндіктерін ұйымдастырып, өткізу:
8. Оқу-тәрбие процесін жетілдіру бағытындағы іс-тәжірибелерді дер кезінде талдап, жалпылап, тарату үшін бірлестік отырыстарында қарастырылған материалдар мен қабылданған шешімдерді мектеп директорының ғылыми-әдістемелік орынбасарына уақтылы өткізіп отыру.
9. Пәндік және әдістемелік онкүндіктерін өткізу барысын бақылауды мектеп директорының ғылыми-әдістемелік орынбасарына міндеттеу.

Меңдіғалиева Г.Қ. «Мектептегі әдістемелік жұмысты басқару жүйесі» Алматы 2013ж.

Иманбекова Б.И. «Мектептегі ғылыми – әдістемелік жұмыс» «Алишер» 2003

источник

Особое внимание должно быть уделено лицам в состоянии предастмы. Им назначают лечебную гимнастику, плавание в бас­сейне, закаливающие водные процедуры. Из физиотерапии: показано применение аэроионотерапии с отрицательным зарядом по 5-15 мин ежедневно; на курс лечения 15-20 процедур. Рекомендуются также ультра­фиолетовые облучения грудной клетки по четырем полям — еже­дневно по одному полю; применяют 2-4 биодозы, по три облучения каждого поля через 3 дня.

Для купирования приступов бронхиальной астмы ( см. Бронхиальная астма) применяют высокодисперсные аэрозоли бронхолитических средств, среди ко­торых выделяют адреномиметические средства, холинолитики, про­изводные пурина.

Если в нарушении бронхиальной проходимости преобладает набухание слизистой оболочки бронхов в результате ангионевротического или воспалительного отека (приступам удушья у подоб­ных больных обычно предшествует или сопутствует нарастающий по интенсивности кашель), показано назначение гидрохлорида адре­налина и эфедрина. Применяют 0,2-0,5 мл 1% раствора адреналина в 2 мл дистиллированной воды на процедуру, 0,5% раствор изадрина — 5-10 вдыханий. Орципреналина сульфат, беротек, сальбутамол, бриканил выпускаются в баллонах и дозируются на один вдох (обычно больному необходимы 1-2 вдыхания).

Из холинолитиков для снятия бронхоспазма применяют атропин (0,25-0,5 мл 0,1% раствора в 3-5 мл дистиллированной воды на ингаляцию), который хорошо снимает бронхорею и бронхоспазм, не обусловленные аллергией. Более выраженным бронхолитическим действием, чем атропин, обладает метацин (1 мл 0,1% раст­вора, разведенный в 3-5 мл дистиллированной воды, на ингаля­цию).

Противопоказаниями к применению этих препаратов являют с глаукома, а также повышение давления в малом круге кровообра­щения и выраженная тахикардия.

У больных с легочным сердцем терапевтический эффект оказы­вает темехин (2 мл 0,1% раствора разводят в 3-5 мл дистиллиро­ванной воды).

Среди производных пурина для ингаляций наиболее часто применяют эуфиллин (3-10 мл 2,4% раствора на ингаляцию), который не только расслабляет мускулатуру бронхов, но и способствует снижению давления в малом круге кровообращения.

При выборе наиболее эффективного из перечисленных выше средств следует учитывать характер нарушения бронхиальной проходимости и осложнения со стороны органов дыхания и сердечно-сосудистой системы. Во время приступа бронхиальной астмы целесообразнее прибегать к адреномиметикам так как эффект при этом наступает значительно быстрее 1-2 вдыхании.

При низкой эффективности бронходилататоров и тяжело протекающей бронхиальной астме применяют ингаляции гормональных средств: гидрокортизона (1 мл суспензии гидрокортизона в 10 мл изотонического раствора натрия хлорида; по 5 мл на ингачяцию 2 раза в сутки); дексаметазона (0,0015 г препарата в 15 мл изо­тонического раствора натрия хлорида; по 5 мл на ингаляцию 3 раза в сутки); бекотида в виде дозированных аэрозолей из бал­лона (от 400 до 800 мг). Бекотид применяют при иифекционно-зависимом варианте с нерезко выраженными воспалительными измене­ниями.

Хороший эффект дает применение интала (синонимы: кромолин-натрий, ломудал), блокирующего высвобождение посредников аллергических реакций, в частности гистамина, брадикинина. Этот препарат выпускается в виде высокодисперсного порошка в капсулах по 20 мг и распыляется с помощью турбоингалятора; вначале ингаляции проводятся 4 раза в сутки, через 4-6 ч, при достижении терапевтического эффекта дозу уменьшают и лечение индивидуально подобранными дозами продол­жают длительное время. С помощью ингаляций интала повышается эффективность гормональных средств и уменьшается зависимость больного от последних.

После купирования приступа и в межприступном периоде необ­ходимо проводить ингаляции лекарственных средств, разжижающих мокроту, с целью более свободного ее удаления (см. «Бронхит хронический»),

Целесообразно применять ингаляции муколитических препара­тов неферментативного происхождения, в частности ацетилцистеина (по 3-5 мл 20% раствора 3-4 раза в день).

Применение в виде ингаляций антибиотиков (Ингаляции электроаэрозолей) имеет меньшее значение; они применяются у больных при отчетли­вом инфекционнозависимом варианте бронхиальной астмы.

С целью стимуляции нарушенной глюкокортикоидной функции надпочечников, а также воздействия на воспалительный процесс и измененную реактивность бронхов назначают электротерапию. В зависимости от особенностей течения бронхиальной астмы и со­путствующих заболеваний воздействия могут ограничиваться толь­ко областью надпочечников или же включать и область легких.

Применяют индуктотермию с легким ощущением тепла на область надпочечников, при этом индуктор-кабель в виде спирали в 2-3 витка накладьшают на уровне T10 — L4. Продолжительность возденет 15 мин. Процедуры проводят 2 дня подряд с последующим днем перерыва; на курс лечения 12 процедур. При наличии воспалительного процесса в легких (бронхит, остаточные явления пневмонии) можно добавить воздействия с помощью индуктора-диска на второе поле-область легких (по 10 мин), последовательно в один день или чередуя на каждое поле через день (ПеМП ВЧ на область печени, на предплечье, на область живота). Эта методика противопоказана больным с нарушениями гемодинамики в малом круге кровообращения, при легочно-сердечной недостаточности выше 1 стадии, сопутствующей ишемической болезни сердца.

Назначают э. м. ДМВ при мощности 30-40 Вт; через излуча­тель 35×16 см воздействуют на два поля: со стороны спины на уровне Тh9-L1 (первое поле) и на эпигастральную область (вто­рое поле) по 7-10 мин. При сопутствующем бронхите воздействуют на первое поле, а затем на область проекции корней легких (на уровне Тh4-8) — второе поле; при этом мощность может быть увеличена до 50 Вт (ДВМ на область легких). Больным с частыми труднокупируемыми приступами бронхиальной астмы ДВМ-терапию целесообразно проводить 2 раза в день (с интервалом 5-6 ч): первый раз на область проекции надпочечников и корней легких, второй раз — на область надпочечников. ДВМ успешно применяют в том числе и у лиц, получающих поддерживающие дозы стероидов, что позволяет уменьшить дозу последних, а в некоторых случаях и отменить их.

Имеются данные об успешном применении у больных бронхиаль­ной астмой физиотерапии, основаной на применении э. п. УВЧ по битемпоральной методике.

У больных бронхиальной астмой легкого течения и предастмой (в частности, у больных астматическим бронхитом) без значи­тельных иммунологических нарушений применяют пульсирующее НМП на область нижних и средних отделов легких с охватом проекции надпочечников. Больным с нарушением легочной гемодинамики целесообразнее использовать прерывистый режим работы аппарата (методика см. Бронхит хронический — физиотерапия).

В тех случаях, когда явления бронхоспазма выражены нерезко, но имеются постпневмонические плевральные наслоения, пока­зано применение ультразвука. Воздействие проводят на 3 пары полей: 1) паравертебрально с двух сторон от I до XII грудных позвонков; 2) в области шестого-седьмого и седьмого-восьмого межреберий от паравертебральной до средней подмышечной линии с двух сторон; 3) на подключичные области — от угла грудиноключичного сочленения до плечевых суставов с двух сторон. Методи­ка лабильная, контактная, среда — вазелиновое масло, режим непрерывный. Воздействуют паравертебрально — по 3 мин на поле, интенсивность воздействия 0,2 Вт/см 2 : на межреберья — по 2 мин на поле, интенсивность 0,4 Вт/см 2 ; на подключичные облас­ти — по 0,5-1 мин, интенсивность 0,2 Вт/см 2 . Первую процедуру проводят только на первое поле, вторую — на первое и второе, а с 3-го дня — на все 3 поля; процедуры проводят ежедневно; на курс лечения 12-15 процедур (Ультразвук на грудную клетку).

При выраженных бронхоастматических проявлениях, когда од­ного воздействия ультразвука недостаточно, проводят фонофорез гидрокортизона на область грудной клетки (Фонофорез).

Больным бронхиальной астмой с нервно-психическим вариантом преимущественно легкого течения показано применение электросна, частота импульсов от 5-10 Гц в начале лечения с постепен­ным увеличением до 30-40Гц в конце его. Процедуры продолжи­тельностью 30-40 мин проводят 2 дня подряд с перерывом один день; на курс лечения 12-15 процедур (Электросон).

Для подавления аллергической реактивности и улучшения функционального состояния нервной системы больным в качестве вспомогательных средств назначают электрофорез кальция, магния или брома (Общее воздействие на организм); на курс лечения по 15 процедур, ультрафиолетовое эритемное облучение передней и задней поверх­ности грудной клетки (Ультрофиолетовое облучение грудной клетки).

Больным бронхиальной астмой при отсутствии активного вос­палительного процесса и бронхоэктазов показано лечение «сухи­ми» углекислыми ваннами (скорость подачи углекислого газа 15 л/мин, температура газовой смеси 38°С); продолжительность процедур, проводимых ежедневно или через день, 15 мин; на курс лечения 10-15 процедур (Сухие углекислые ванны).

Определенное значение имеет применение электроакупунктуры и электропунктуры, а также метода прижигания (цзю), в частнос­ти полынными сигаретами.

Больным в фазе затухающего обострения и ремиссии бронхи­альной астмы с успехом назначают лечебную гимнастику с акцен­том на дыхательные индивидуально подобранные упражнения, заня­тия в бассейне (температура воды 37-38°С), а также различные виды лечебного массажа.

Больным с легким и средней тяжести течением бронхиальной астмы, при отсутствии обострения и выраженной легочной и сер­дечной недостаточности назначают баротерапию; начинают с пони­женного давления, соответствующего высоте 2000-2500 м, а затем 3500 м над уровнем моря; продолжительность процедур, про­водимых ежедневно или через день, 1 ч; на курс лечения 20 про­цедур.

После стихания обострения больным с нетяжелым течением заболевания возможно лечение в спелеотерапевтических стационаров.

источник